Tình trạng chậm trễ trong xử lý hồ sơ nhập quốc tịch đang trở thành một vấn đề mang tính toàn quốc, không còn giới hạn ở một địa phương riêng lẻ. Trong bức tranh chung đó, Berlin nổi lên như ví dụ điển hình cho mức độ quá tải của hệ thống hành chính nhập tịch hiện nay.
Số hồ sơ xin nhập quốc tịch tăng mạnh trên toàn liên bang
Từ năm 2024 đến nay, số đơn xin nhập quốc tịch tăng mạnh tại hầu hết các bang. Nguyên nhân đến từ:
-
Cải cách luật quốc tịch (mở rộng song tịch, rút ngắn thời gian cư trú)
-
Nhu cầu ổn định pháp lý lâu dài của người nhập cư
-
Làn sóng lao động nước ngoài hội nhập sâu hơn vào thị trường Đức
Giới chức nội vụ xác nhận: Sự gia tăng hồ sơ và các vụ kiện vì chậm xử lý là hiện tượng xảy ra trên toàn nước Đức, không chỉ ở một vài địa phương riêng lẻ.
Berlin – con số cho thấy mức độ nghiêm trọng
Tại Berlin, đến cuối tháng 10/2025, Tòa án Hành chính đã tiếp nhận:
-
Gần 2.000 vụ kiện vì chậm xử lý hồ sơ nhập quốc tịch
-
Con số này cao hơn gần 20% so với toàn bộ năm 2024
-
Gấp khoảng 33 lần so với năm 2022
Riêng trong giai đoạn 01/2024 – 10/2025, Berlin đã tiếp nhận:
-
Gần 75.000 hồ sơ xin nhập quốc tịch mới
-
Đồng thời phải xử lý thêm khoảng 40.000 hồ sơ tồn đọng cũ được chuyển từ các quận về Sở Di trú bang
Các vụ kiện liên quan đến nhập quốc tịch hiện đã chiếm khoảng 10% tổng số vụ việc tại Tòa án Hành chính Berlin – một tỷ lệ rất cao đối với một lĩnh vực hành chính đơn lẻ.
Những con số này được xem là minh chứng cụ thể cho tình trạng quá tải mà nhiều bang khác tại Đức cũng đang đối mặt.
Thời hạn xử lý 3 tháng không còn phù hợp thực tế
Theo luật, hồ sơ nhập quốc tịch phải được xử lý trong vòng 3 tháng. Tuy nhiên, với:
-
Khối lượng hồ sơ tăng mạnh
-
Quy trình kiểm tra đa tầng (cư trú, thu nhập, ngôn ngữ, an ninh, tiền án…)
Giới chức hành chính thừa nhận mốc thời gian 3 tháng hiện không còn phù hợp với thực tế vận hành, tạo áp lực pháp lý lớn và làm gia tăng các vụ kiện vì cơ quan không hành động.
Thiếu hụt nhân sự – điểm nghẽn chung của nhiều bang
Số lượng cán bộ xử lý hồ sơ không tăng tương xứng với số hồ sơ tiếp nhận. Tại Berlin, bộ phận xử lý kiện tụng chỉ mới được tăng thêm 3 nhân sự, trong khi số vụ việc tăng theo cấp số nhân.
Đây cũng là tình trạng chung tại nhiều bang khác, gây ra:
-
Tồn đọng hồ sơ kéo dài
-
Thời gian chờ đợi nhiều tháng, thậm chí hơn một năm
Gia tăng kiện tụng có thể khiến quy trình chậm hơn
Nhiều người lựa chọn khởi kiện hành chính vì chờ đợi quá lâu. Tuy nhiên, cơ quan chức năng cảnh báo:
-
Khi bị kiện, hồ sơ phải chuyển sang quy trình tố tụng
-
Tòa án phải kiểm tra lại toàn bộ điều kiện nhập quốc tịch
-
Việc này có thể khiến thời gian xử lý còn kéo dài hơn, đồng thời phát sinh thêm chi phí