Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 23/3 cho biết Nga sẽ chỉ chấp thuận thanh toán bằng đồng ruble cho các hợp đồng chuyển khí đốt tới các nước “những nước không thân thiện”, trong đó có tất cả các nước thành viên Liên minh châu Âu (EU), sau khi Moskva phải hứng chịu các biện pháp trừng phạt chưa từng có từ phương Tây liên quan vấn đề Ukraine.
Phát biểu trong cuộc họp chính phủ được phát sóng truyền hình, Tổng thống Putin cho biết ông đã quyết định thực thi một loạt biện pháp để chuyển thanh toán các hợp đồng cung cấp khí đốt cho các nước không thân thiện sang đồng ruble, đồng thời khẳng định Nga sẽ vẫn tiếp tục cung cấp đủ lượng khí đốt theo hợp đồng. Tổng thống Putin chỉ đạo ngân hàng trung ương Nga triển khai hệ thống thanh toán mới trong vòng một tuần. Theo ông, hệ thống này cần phải “minh bạch” và liên quan việc mua bán đồng ruble ở thị trường trong nước. Tuy nhiên, các lĩnh vực xuất khẩu khác của Nga có thể cũng bị ảnh hưởng.
Ngay sau tuyên bố của Tổng thống Putin, đồng ruble – vốn mất giá nghiêm trọng kể từ khi xảy ra xung đột ở Ukraine – đã tăng giá so với đồng USD và đồng euro, trong khi giá khí đốt tăng.
Cơ quan hàng không vũ trụ Roscosmos của Nga cùng ngày cũng thông báo sẽ yêu cầu các đối tác quốc tế thanh toán bằng đồng ruble.
Phản ứng về diễn biến trên, Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck cho biết yêu cầu của Tổng thống Nga là vi phạm hợp đồng và Berlin sẽ thảo luận với các đối tác châu Âu về cách thức ứng phó. Trước khi xảy ra xung đột ở Ukraine, 55% lượng khí đốt tiêu thụ ở Đức là nhập khẩu từ Nga.
Trong khi đó, Bộ trưởng Năng lượng Bulgaria Alexander Nikolov tuyên bố nước này thanh toán tiền mua khí đốt của Nga bằng đồng ruble. Một kịch bản thanh toán cụ thể sẽ được công ty năng lượng Bulgaria xem xét, theo các hợp đồng hiện có không có rủi ro thanh toán.
Công ty năng lượng OMV của Áo tuyên bố vẫn sẽ tiếp tục thanh toán tiền mua khí đốt của Nga bằng đồng euro do không có điều khoản nào trong hợp đồng yêu cầu phải thanh toán bằng đồng ruble. Nhiều công ty năng lượng lớn khác của châu Âu từ chối bình luận về động thái mới nhất của Nga.
Hiện khí đốt từ Nga chiếm khoảng 40% tổng lượng tiêu thụ ở châu Âu. Lượng khí đốt nhập khẩu của EU từ Nga trị giá trong khoảng 200 triệu-800 triệu euro/ngày.
Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak ngày 23/3 cảnh báo việc cấm vận hoàn toàn dầu khí của Nga sẽ dẫn đến sự sụp đổ các thị trường năng lượng toàn cầu và đà tăng giá không thể dự đoán.