TBVĐ- Hôm nay, ngày 31.10., ở Đức là một ngày lễ đặc biệt kỷ niệm ngày cải cách luật ân xá, gọi là Reformationstag.
Ngày lễ này bắt nguồn từ gần 500 năm trước và là ngày lễ quan trọng nhất đối với các tín đồ Tin Lành. Tuy nhiên, đây chỉ là ngày lễ được nghỉ ở một số tiểu bang của Đức như Brandenburg, Mecklenburg-Vorpommern, Sachsen-Anhalt, Sachsen và Thüringen.
Ngày cải cách ân xá nghĩa là gì và vì sao nó lại quan trọng như vậy?? Lý do đầu tiên có lẽ vì nó do một người Đức sáng lập ra. Đó là ông Martin Luther (1483-1546). Ông từng là tu sỹ dòng Augustine và là giáo sư giảng dạy về Kinh Thánh tại thành phố Wittenberg. Thời đó, Kinh Thánh chỉ được viết bằng tiếng Latin, nghĩa là chỉ tầng lớp tri thức, có học mới có thể đọc được. Đêm nào Martin Luther cũng thường ngồi nghiên cứu Kinh Thánh rất khuya, hòng mong giải mã được mối liên quan giữa Đức Chúa Trời (Gott) và Nhân Loại.
Khi ấy người ta từng tin rằng, để có thể “gặp” và “nói chuyện, xưng tội” được với Đức Chúa Trời, các tín đồ cần phải có “người môi giới” – chính là Đức Giáo Hoàng cũng như các linh mục và giám mục do ông này bổ nhiệm. Dựa vào đó, các giáo đường La Mã và nhà thờ tại Rom (thuộc Giáo Hội) vừa dành độc quyền định nghĩa Kinh Thánh về phía họ, vừa tự qui định riêng cách xưng tội và các biện pháp trừng phạt đối với những ai vi phạm các giáo điều trong đó. Từ năm 1512, mỗi tín đồ Công Giáo khi xưng tội đều đến gặp linh mục để chịu ơn tha tội, và thông thường thì họ chỉ được giảm nhẹ hình phạt bằng cách làm việc thiện, việc tốt lành mà thôi. Nhưng Giáo Hội thời đó đã đặt ra lệ “mua bán ân xá” – nghĩa là thay vì làm việc thiện tích đức thì các tín đồ chỉ cần mang tiền “cống nạp” cho nhà thờ. Họ tuyên truyền rằng, nhờ đó mà khi qua đời, người ta mới có thể thoát được các hình phạt trong lò lửa địa ngục. Các hình phạt đó được tha giảm tùy theo giá tiền của tín đồ chịu bỏ ra để mua bằng ân xá, thậm chí là có phạm tội giết người, chỉ cần tín đồ bỏ ra một số lượng tiền đủ lớn là được ân xá rồi. Qui định này đã khiến Giáo Hội lạm dụng để vơ vét lợi lộc và thậm chí cả binh quyền về tay mình, ví dụ đem một khoản tiền lớn tài trợ việc xây dựng nhà thờ Thánh Phêrô (Petersdom), một trong bốn nhà thờ lớn nhất tại Rom, ngoài ra số tiền thu từ việc “buôn bán” này còn được dùng để chi phí cho cuộc sống vô cùng xa hoa của Đức Giáo Hoàng Leo X.(1475-1521) mà lúc đó đang có nguy cơ bị phá sản.
Thế nhưng Martin Luther đã nhìn ra mặt tiêu cực đen tối trong việc giữ đạo kiểu này. Ông nghiên cứu và giải nghĩa lại (bằng tiếng Đức) các sách Tin Mừng trong Kinh Tân Ước, rồi từ đó phát triển ra một mô hình Cơ Đốc Giáo hoàn toàn khác. Ông cho rằng, trong mối quan hệ giữa Thiên Chúa và Con Người thì không còn cần đến bất cứ một tông đồ nào khác (như Đức Giáo Hoàng hay các linh mục của ông ta) làm trung gian nữa, mà các con tin chỉ cần có Kinh Thánh, Chúa Jesus và ân sủng của Thiên Chúa là có thể giữ đạo trọn vẹn, bởi theo ông, những việc thiện, ác mà các tín đồ tạo ra Đức Chúa Trời tự có thể thấy được.
Vào ngày 31.10.1517, Martin Luther đã tuyên bố 95 luận đề cải cách Giáo Hội tại thánh đường Wittenberg, trước hết là chính thức công khai đả kích, chống lại việc buôn bán ân xá nói trên cũng như bác bỏ quyền lực của Đức Giáo Hoàng La Mã. Đây là một sự kiện trọng đại ở thời phong kiến, khi con người còn rất mê tín và dựa dẫm nhiều vào Giáo Hội, chịu áp bức từ tầng lớp quý tộc. Sau những cuộc tranh cãi máu lửa, Martin Luther bị trục xuất khỏi Giáo Hội, nhưng nhờ có Tuyển hầu tước (Kurfürst) Friedrich III. cho ông trốn lên lâu đài Wartburg, ông đã dành thời gian dịch Kinh Tân Ước sang tiếng Đức tại đây. Cuối cùng thì vụ xung đột tôn giáo này cũng là một trong những lý do thổi bùng lên Chiến Tranh Ba Mươi Năm (Dreißigjähriger Krieg, 1618-1648) – một cuộc chiến vô cùng tàn khốc mà kết thúc của nó chính là một hiệp ước về tự do tín ngưỡng tại Đức và toàn thể Châu Âu.
Cẩm Chi