Dẫu ngày kỷ niệm 09.05 đã qua, nhưng những vòng hoa tưởng niệm của Chỉnh phủ Đức cũng như của bà Thị trưởng thành phố Berlin Franziska Giffey và các đại sứ quán cùng nhiều đảng phái vẫn còn dưới chân tượng đài. Hoa đã héo, nhưng sau 77 năm chiến tranh kết thúc nhân loại không quên sự tàn khốc của chiến tranh, họ vẫn tưởng nhớ hàng triệu người lính đã ngã xuống.
Đài tưởng niệm Hồng quân Liên Xô tại Schönholzer Heide, ở quận Pankow, Berlin được xây dựng từ tháng 5 năm 1947 được khánh thành tháng 11 năm 1949 trên diện tích 30.000 m². Đây là đài tưởng niệm Hồng quân lớn nhất ở Berlin, cũng là nghĩa trang Nga lớn nhất ở Châu Âu ngoài nước Nga.
Đây là nghĩa trang tập thể với trên 13.000 hài cốt của sĩ quan và binh lính Hồng quân được chôn cất tại đây – trong đó có 120 phụ nữ – gần gấp đôi số người chết ở Công viên Treptower.
Tại lối vào chính bên đường được trồng 4 hàng cây Bồ đề dẫn đến đài tưởng niệm; Hai bên cổng 2 tháp góc bằng đá Granit đỏ trên đó là 2 bức phù điêu lớn bằng đồng mô tả cuộc chiến đấu và tang tóc của nhân dân Liên Xô.
Nghĩa trang được bao bọc bởi 16 khu mộ tập thể giống như cỗ quan tài khổng lồ, được sắp xếp đối xứng trong khu bao bọc bởi hàng cây bồ đề, tiếp đến là hàng cây bạch dương nhỏ. Hai hàng cây bạch dương nhỏ rất đặc biệt (giống cây liễu rủ) ngọn cây rủ xuống theo cành lá giống như người mẹ trong tư thế cúi đầu xõa tóc, biểu cảm của sự thương đau.
Phía trước tháp nhón giống như tháp bút là tác phẩm điêu khắc “Mẹ Trái đất (Mutter Erde)” gợi nhớ về một bà mẹ Nga thương tiếc đứa con trai đã hy sinh của mình. Trong tay phải của người mẹ cầm một vòng hoa giống như đội trên đầu người lính. Trên bệ đỡ tượng bằng đồng có ba dòng chữ: “Cái chết và xương máu của những người lính Xô Viết không phải là vô ích. Không phải vô ích với những đau buồn và những giọt nước mắt thương tiếc của những người mẹ, những góa phụ và những đứa trẻ mồ côi. Họ kêu gọi đấu tranh vì hòa bình lâu dài giữa các dân tộc.”
“Nicht vergebens war der Tod und das verflossene Blut der Sowjetsoldaten.
Nicht vergebens der Kummer und die Tränen der trauernden Mütter, Witwen und Waisen.
Sie rufen zum Kampf für den dauernden Frieden unter den Völkern auf.”
Bức tường bao quanh có các tấm bảng bằng đồng lớn ghi tên, cấp bậc và năm sinh của 2.647 chiến sĩ Liên Xô đã ngã xuống. Chỉ khoảng một phần tư trong số những người được chôn cất tại đây có thể được xác định tên, số còn lại như những chiến sỹ vô danh.
Với lối kiến trúc tất cả các khu tưởng niệm của Liên Xô toát lên ngôn ngữ trang trọng, uy nghiêm và mạnh mẽ luôn tượng trưng cho tầm quan trọng, to lớn của chiến thắng của Liên Xô trước Đức Quốc xã.
Tác giả đến đây vào một chiều nắng đẹp, tại lối vào là chiếc xe công vụ có 2 cảnh sát đang làm nhiệm vụ an ninh ở đây. Họ, một nữ và một nam; người nam này có dáng vẻ một người Việt. Họ tiếp tôi rất niềm nở.
Đến Đài tưởng niệm nằm cạnh một công viên Pankow rộng lớn như một cánh rừng nhỏ cách xa khu dân cư này, thoáng thấy một không khí trầm lắng, linh thiêng. Là người lính trở về từ mặt trận, một mình lững thững đi giữa hàng ngàn người lính đã ngã xuống và những điều rất đáng ngẫm.
“Đá ơi
Xin tạc lại đây lời cầu chúc hòa bình
Nghĩ cho cùng
Mọi cuộc chiến tranh
Phe nào thắng thì nhân dân đều bại…” Nguyễn Duy.
Phóng sự ảnh: Đài tưởng niệm trên 1300 chiến sỹ hồng quân ở Pankow, Berlin
Quang Chí (từ Berlin)