Lời khuyên chuyên gia dành cho người dân
Liên minh Âu châu (EU) là một khối hợp tác kinh tế, chính trị gồm 28 quốc gia châu Âu, cho phép hàng hóa và người dân trong khối được tự do di chuyển. Đồng tiền riêng Euro đang được 19 quốc gia thành viên sử dụng. EU có nghị viện riêng đưa ra các quy định pháp lý trong nhiều lĩnh vực khác nhau, từ môi trường, vận tải, quyền lợi của người tiêu dùng cho tới thậm chí cả những thứ như bộ phận sạc điện thoại di động.
Lý do tổ chức trưng cầu dân ý Brexit
Brexit được ghép từ hai từ Anh quốc (Britain) và rời khỏi EU (exit). Trong kỳ bầu cử 2015, Thủ tướng Anh David Cameron hứa sẽ tổ chức trưng cầu dân ý nhằm đáp ứng lời kêu gọi ra khỏi EU ngày càng tăng từ các dân biểu thuộc Đảng Bảo thủ của ông và các dân biểu của Đảng Anh quốc Độc lập (UKIP). Họ cho rằng, Anh đã không có tiếng nói gì, khi nước này quyết định ở lại EU từ 1975 tới nay.
Những nguyên nhân khiến nhiều người Anh kiên quyết muốn rời EU
1, Bộ máy điều hành EU. Bị đánh giá quan liêu, hoạt động trên cơ chế tự do phi dân chủ.
2, Phí thành viên của Anh tại EU. Tính ra quá cao, sau khi trừ chiết khấu và tiền EU chi tiêu tại Anh cho nông nghiệp, các vùng nghèo đói và lĩnh vực nghiên cứu thì vẫn phải trả EU 140 triệu bảng/tuần.
3, Dân nhập cư. Với quy định lao động được tìm việc tự do trong các nước EU, Anh bị hạn chế khả năng kiểm soát lượng dân nhập cư. Hiện có khoảng 3 triệu dân di cư EU sống ở Anh. Tuy nhiên, họ đóng góp tới một nửa tốc độ tăng trưởng GDP, trả thuế nhiều hơn chi phí phúc lợi họ được hưởng.
4, Anh ninh, quốc phòng. Anh bị chi phối khi là thành viên của EU. 75 triệu nhân công Thổ Nhĩ Kỳ đang di chuyển đến EU, và EU cũng đang thành lập một liên minh quân sự. Tuy nhiên hiện tại Anh không nằm trong khối Schengen, do đó vẫn có thể kiểm soát được đường biên.
5, Hệ thống luật pháp và chủ quyền. Là thành viên EU, Anh phải chấp nhận tới 13% điều luật của Anh được đưa ra bởi Brussels chứ không phải chính phủ Anh. Rời EU sẽ giúp Anh lấy lại quyền kiểm soát hệ thống luật lệ và chủ quyền. Tuy nhiên, trong xu thế toàn cầu hóa như hiện nay, sự di chuyển tự do của tư bản, quyền lực và tầm ảnh hưởng của các tập đoàn đa quốc gia cho thấy các nước khó duy trì một chính sách kinh tế, tài chính khác biệt hoàn toàn với phần còn lại của thế giới. Lợi ích thu được khi Anh nằm trong EU Anh xuất khẩu 44% sản lượng hàng hóa sang các nước EU. Nhiều nhà kinh tế cho rằng lựa chọn ở lại là quyết định có lợi cho người dân. Kể từ khi Anh gia nhập EU năm 1973, GDP/đầu người của Anh đã tăng hơn gấp đôi. Nhiều tổ chức quốc tế như IMF, OECD, Ngân hàng Anh, Kho bạc, Hội hiệp thương Anh, Viện nghiên cứu tài khóa và nhiều nhà kinh tế khác đều cho rằng Anh rời EU có thể sẽ dẫn đến những tổn thất kinh tế trong ngắn hạn và suy thoái trong dài hạn. Một khi đã rời khỏi, Anh sẽ khó khăn khi đàm phán thương mại với EU.
Kết quả trưng cầu dân ý
Trưng cầu dân ý BrexitỂ ở Anh được tổ chức vào ngày 23.6.2016. Tham gia bỏ phiếu gồm các công dân Anh, Ireland và công dân các nước thuộc EU đủ 18 tuổi trở lên hiện đang thường trú tại Anh, trừ Ireland, Malta và Cyprus, cùng các công dân Anh sống ở nước ngoài có đăng ký bầu cử tại Anh trong vòng 15 năm qua. Kết quả kiểm phiếu được công bố ngày 24.06: Khoảng 46,5 triệu tham gia bỏ phiếu chiếm 72 % cử tri, 51, 8% ủng hộ, 48,1% chống lại. Với kết quả này, Anh là quốc gia đầu tiên rút lui khỏi EU sau 40 năm thành viên. Ngay sau đó Thủ tướng David Cameron tuyên bố sẽ từ chức vào tháng 10.2016. Tân thủ tướng sẽ đàm phán với EU về tiến trình rút khỏi EU theo Điều 50 của Hiệp ước Lisbon, với thời gian kéo dài khoảng 4 năm và có hiệu lực sớm nhất vào năm 2020.
Tương lai nước Anh
Vương Quốc Anh đang đứng trước một tương lai không chắc chắn. Có thể ra khỏi EU, và vẫn có thể xin gia nhập lại. Thủ hiến Scotland, bà Nicola Sturgeon tuyên bố 62 % Scotland đã bỏ phiếu ở lại EU, nên một cuộc trưng cầu độc lập lần thứ hai sẽ phải thực hiện. Tại Bắc Ireland, đảng quốc gia lớn nhất Sinn Fein cho rằng Anh ra khỏi EU là dịp để tiến hành trưng cầu về thống nhất Bắc Ireland với Ireland. Scotland và Ireland cho biết họ sẽ phấn đấu độc lập và muốn tiếp tục làm thành viên EU.
EU lâm vào khủng hoảng
Chiến thắng của phe Brexit ở Anh sẽ khuyến khích các chính đảng mỵ dân ở các quốc gia hội viên khác (Pháp, Hà Lan, Đan Mạch…) đòi trưng cầu dân ý tương tự. Phó Thủ tướng Đức Sigmar Gabriel và Ngoại trưởng Frank Walter Steinmeier xem ngày 23.6 là ngày tồi tệ của châu Âu.
Cú sốc đầu tiên. Chỉ trong khoảnh khắc đầu tiên, khi kết quả kiểm phiếu được công bố ở Sunderland, đồng Bảng Anh đã mất giá 3%, mức thấp nhất kể từ năm 1985 đến nay, chỉ còn khoảng 1,33 USD ăn 1 bảng, và sau đó rơi tiếp tới 6,5% so với đồng Euro. Tỷ phú George Soros thậm chí còn dự đoán tỷ giá này sẽ rớt tiếp còn 1,15 USD.
Chỉ số chứng khoán trên toàn thế giới đột ngột lao dốc. Ở Anh, chỉ số chứng khoán FTSE 100 mất 8%. Tại Đức DAX (Đức) giảm 10%. Pháp, CAC40 giảm hơn 6%, Amsterdam 5%, Madrid 10%. Tại Á Châu, chỉ số Nikkei, Nhật giảm 8%, Hồng Kông giảm 3%, ASX (Úc) mất hơn 3%. Tại Mỹ, Dow Jones giảm 3%. Giá vàng tăng 6% trong khi giá dầu giảm 4%.
Người dân EU phải làm gì đối mặt với khủng hoảng
Cổ phiếu. Các chuyên gia tài chính khuyên, nên tìm cách đa dạng hóa, bởi chứng khoán sẽ gặp sóng gió trong 2-3 năm tới, đặc biệt nếu sở hữu các cổ phiếu tài chánh không chỉ của Anh quốc, mà còn cả của các ngân hàng khác. Đến cuối tháng trước, nhiều cổ phiếu đã sụt giảm mạnh, như Santander Bank thuộc Tây Ban Nha mất -18%, Deutsche Bank mất – 13%. Chỉ số MSCI châu Âu hoặc Stoxx Europe 600 tụt khoảng 8%, nhất là hai quỹ này sở hữu 30% cổ phiếu Anh nên tương đối phụ thuộc nặng nền kinh tế vương quốc đảo. Euro-Stoxx 50 còn bị thiệt hại nhiều hơn, mất 9%, ngay cả DAX ETF cũng phải chịu lỗ lên tới 7%, trong khi MSCI World chỉ mất 3%. Tuy nhiên nên giữ bình tĩnh, khủng hoảng tài chánh vào năm 2008/2009 cũng đã hồi phục sau một thời gian.
Người tiết kiệm không cần từ bỏ Anh quốc
Dù đồng bảng Anh mất giá cũng như cổ phiếu các ngân hàng Anh trượt dốc, Anh vẫn được đánh giá tín dụng tốt, ngang hàng với Pháp. Tuy bị Standard & Poor, Tổ chức kiểm tra tín dụng, công bố rút nhãn AAAỂ (rất đáng tin cậy) nhưng Anh vẫn tiếp tục đáp ứng các tiêu chí ổn định tài chánh. Ngân hàng Anh, như Close Brothers trả lãi 1,4% nếu gửii tiết kiệm cố định trong 3 năm. Quan trọng khi sử dụng Euro là tiền tệ giao dịch thì không sợ rủi ro hối xuất.
Du lịch
Giá du lịch ở Luân Đôn, Cornwall hoặc vùng cao nguyên Scotland vào mùa hè này sẽ rẻ hơn đáng kể, do hiện nay Bảng Anh mất giá 5% tuy có thể phải xin Visa dù chỉ du lịch ngắn hạn. Đặc biệt ai có kế hoạch đi du học, thực tập, nên nhanh chóng thực hiện, để tránh mọi thủ tục sắp tới có thể phức tạp và đắt tiền hơn, ví dụ học phí tại các trường đại học đối với công dân EU sẽ cao hơn so với trước đây. Mẹo nhỏ khi rút tiền tại máy tự động: luôn dùng Bảng Anh, không sử dụng Euro và rút hoặc đổi tiền mặt ở Anh để tránh hối xuất thấp.
Luật châu Âu. Các văn bản luật EU như quyền bảo hành, tiếp tục được áp dụng khi mua sắm tại Anh quốc, cũng như các hệ thống tổ chức đòi khiếu nại, hoặc bồi thường chậm trễ chuyến bay từ London đến Hoa Kỳ hay vùng biển Caribe. Bảo hiểm nhân thọ Anh cách đây vài năm đặc biệt hấp dẫn do hứa hẹn lợi nhuận cao, mặc dù quan điểm này đã thay đổi theo thời gian, nhiều khách hàng ở Đức vẫn tiết kiệm được nhiều hơn cho kế hoạch dưỡng già. Đối với các hợp đồng khác cũng tương tự, vì vậy mỗi năm nên kiểm tra những điều khoản hứa hẹn và thực tế lợi nhuận, có thể hủy hợp đồng bảo hiểm nếu có sai sót.
Công nghiệp Đức. Sẽ kém an toàn do Anh là đối tác thương mại quan trọng thứ ba. Mỗi năm Đức xuất khẩu sang Anh gần 90 tỷ Euro các sản phảm như xe hơi, hóa chất, dược phẩm và dịch vụ, đầu tư hơn 120 tỷ Euro tại vương quốc Anh.
(Long Cường tổng hợp)
