TBVĐ- Nhiều lí do dẫn đến người lao động cần làm việc ít thời gian hơn, tức bán phần.
Theo số liệu mới nhất của Cơ quan Lao động Liên bang, hơn 1/4 tức khoảng 25,9% tổng số lao động toàn Liên bang có đóng bảo hiểm bắt buộc, làm việc theo mô hình bán phần Teilzeit.
Vướng con cái, hoặc bận học hành, phải chăm người thân ốm hay đơn giản muốn có thêm thời gian cho bản thân, nhiều lí do dẫn đến người lao động cần làm việc ít thời gian hơn, tức bán phần.
Ai muốn chuyển thời gian làm việc từ toàn phần (Vollzeit) sang bán phần (Teilzeit) cần chú ý một số điểm quan trọng dưới đây:
Khi nào được quyền làm việc bán phần?
Không phải ai cũng có quyền được giảm giờ làm. Phải có những điều kiện, người đó đã làm việc được ít nhất 6 tháng. Doanh nghiệp có trên 15 lao động.
Thời hạn đệ đơn
Người lao động phải đặt đơn xin làm Teilzeit trước đó 3 tháng. Chủ lao động có quyền từ chối bằng văn bản trước thời điểm người lao động muốn bắt đầu làm bán thời gian 1 tháng. Nếu không, đơn sẽ được coi là đã chấp thuận.
Chủ lao động có thể đưa ra lí do để từ chối như: Khó khăn khi phải sắp xếp lao động làm việc bán thời gian cho hoạt động sản xuất của nhà máy làm việc theo ca, hoặc có thể phải trả thêm nhiều phí phụ trội nếu người lao động chuyển sang làm việc bán phần. Hoặc như với những nhà giữ trẻ quy định cố gắng bảo đảm cho trẻ được một người chăm sóc cố định, khi đó nhà trẻ không thể sử dụng lao động bán phần.
Cân nhắc mức giảm giờ làm
Khi định giảm giờ làm, cần cân nhắc mối tương quan giữa thời gian làm việc và thu nhập. Chỉ giảm vài giờ trong ngày, thu nhập không bị ảnh hưởng lớn. Cuối tháng lĩnh lương, cảm giác thu nhập bị giảm không nặng nề. Chỉ nên làm việc bán phần sau 2 năm làm việc toàn phần.
Thỏa thuận ngày làm việc
Ngày làm việc, tốt nhất nên đề xuất khi đệ đơn làm việc Teilzeit. Ai muốn giảm từ 40 giờ xuống còn 20 hoặc 24 giờ, thời gian làm việc sẽ không tự động chuyển thành làm việc 3 ngày/tuần. Người lao động cũng không thể tự ấn định trước ngày làm việc.
Theo luật, người lao động phải trao đổi, thỏa thuận với chủ lao động. Chẳng hạn, những ai làm trong ngành nghề dịch vụ có thể không được chủ lao động đồng ý chỉ làm việc trong những ngày nhất định, bởi nghề này cần người thích hợp làm việc liên tục trong tuần. Họ chỉ có thể rút ngắn thời gian làm việc từng ngày, chứ không thể làm cách nhật.
Qui định thời gian làm việc trong ngày
Thậm chí nếu người làm Teilzeit chỉ muốn làm vào thời gian gửi trẻ hoặc khi con đến trường, phải thống nhất với chủ lao động. Câu hỏi đặt ra: Ai sẽ thay họ làm việc trong thời gian còn lại? Nếu tìm được, sẽ không thành vấn đề.
Nhưng sẽ không được chủ lao động chấp nhận, khi chẳng hạn có người chỉ muốn làm cố định từ 9 đến 13 giờ, do đó cần người thay thế làm việc từ 13 đến 17 giờ, nhưng chủ lao động không thể tìm được.
Khi có tranh cãi như vậy, chủ lao động phải chứng minh, họ không tìm được người thay thế phù hợp.
Thoả thuận ngày nghỉ phép Urlaub
Nếu người lao động bán thời gian tiếp tục làm 5 ngày 1 tuần, số ngày Urlaub sẽ không thay đổi. Nhưng nếu chỉ làm 3 ngày trong tuần, thời gian nghỉ sẽ giảm tỷ lệ.
Chẳng hạn trước đó có 30 ngày nghỉ phép, khi chuyển sang làm 3 ngày Teilzeit sẽ chỉ còn được hưởng 3/5 hay 60 %, tức 18 ngày phép. Nhưng rắc rối có thể dẫn đến tranh cãi, khi chẳng hạn người lao động chỉ làm việc một nửa ngày và không cố định.
Vậy họ được nghỉ phép bao nhiêu ngày ? Điều đó phải thỏa thuận 2 bên giữa lao động và chủ lao động. Còn chẳng hạn khi người lao động luôn làm việc vào ngày lễ, thì nghỉ phép đúng vào ngày đó có được hưởng lương ?
Về nguyên tắc, ai thường xuyên làm vào ngày thứ 2, thì khi nghỉ phép vào ngày Ostermontag vẫn được hưởng lương.
Khi muốn quay lại làm Vollzeit
Sau khi chuyển sang làm Teilzeit, người lao động không được quyền quay lại làm Vollzeit, nếu chủ lao động không đồng ý. Vì vậy trước khi chuyển sang làm việc Teilzeit, người lao động nên thỏa thuận bằng văn bản, làm việc bán thời gian chỉ trong 1 khoảng thời gian nhất định, ví dụ 1 hoặc 2 năm.
Sau thời gian trên, người làm Teilzeit sẽ được ưu tiên khi doanh nghiệp cần một vị trí Vollzeit.
Qui định đặc biệt trong thời gian ở nhà trông con (Elternzeit)
Người lao động có thể giảm giờ làm trong thời gian Elternzeit xuống từ 15 đến 30 giờ / tuần.
Sau đó có thể quay lại làm Vollzeit. Phải thông báo cho chủ lao động trước đó 7 tuần.
Quy định 2 năm nghỉ phép chăm sóc người thân
Từ 2015, người lao động có thể nghỉ phép 2 năm, nếu người thân trong gia đình bị ốm. Trong khoảng thời gian này có thể xin giảm giờ làm việc xuống tối thiểu 15 tiếng / tuần. Tuy nhiên với điều kiện, doanh nghiệp có trên 25 lao động.
Thiện Hường (tổng hợp)
